जादू  अशी घडे की…

दिनांक ०६ ऑक्टोबर २०१७ रोजी एक परिपत्रक जारी करून म्युच्युअल फंड योजनांचे वर्गीकरण आणि सुसूत्रीकरण या बाबत काही मार्गदर्शक सूचना केल्या होत्या . या संदर्भात११ सप्टेंबर २०२० रोजी मल्टी कॅप फंडांच्या गुंतवणुकीमध्ये २५ टक्के लार्जकॅप २५ टक्के मिडकॅप २५ टक्के स्मॉलकॅप आणि उर्वरित गुंतवणुका निधी व्यवस्थापकाच्या विवेकानुसार गुंतविण्याची मुभा देण्यात आली आहे. मुख्यतः अतिरिक्त अल्फा निर्माण (निर्देशांकापेक्षा अधिक परतावा) करण्यासाठी मिड आणि स्मॉल कॅप कंपन्यांसारख्या व्यापक बाजारपेठांमध्ये अधिक सहभाग निर्माण करण्यावर केंद्रित आहे. कॅनरा रोबेको मल्टीकॅप फंडाचा एनएफओ ७ जुलै ते २१ जुलै दरम्यान खुला राहणार असून मल्टी कॅप फंड हे लाईफ सायकल फंड असतात. उदाहरणाने सांगायचे तर हॅवेल्स इडिया ही कंपनी २०१२ ते २०१६ दरम्यान स्मॉलकॅप होती, २०१७ ते २०२० मिडकॅप तर २०२१ पासून ही कंपनी लार्जकॅप म्हणून ओळखली जाते. एखादी स्मॉलकॅप कंपनीचा गुंतवणुकीत समावेश झाला आणि त्या कंपनीच्या उत्सर्जनात (अर्निंग पर शेअर) वाढ होत असेल तर टी कंपनी लार्जकॅप झाली तरी गुंतवणुकीत ठेवता येते. देशातील सर्वात पायाभूत सुविधा विकासक एल अँण्ड टी लार्जकॅप आहे, सर्वात मोठी टायर कंपनी एमआरएफ मिडकॅप आहे, आणि सर्वात मोठी तयार कपडयांची उत्पादक रेमंड स्मॉलकॅप आहे. या तिन्ही कंपन्या या पोर्टफोलिओ मध्ये असण्याची शक्यता आहे. इतके वैविध्य असणे हा दुर्मिळ योग म्हणावा लागेल. मागील महिन्यांत निवर्तलेले हॅरी मार्कोविट्झ यांची ओळख आधुनिक पोर्टफोलिओ थिअरीचे जनक अशी आहे. पोर्टफोलिओच्या परताव्याशी तडजोड न करता पोर्टफोलिओची जोखीम (अस्थिरता) कमी करण्यासाठी पोर्टफोलिओ मालमत्तेत सकारात्मक सहसमंध (कोरिलेशन) नसलेल्या मालमत्तांचा समावेश करावा असे ही थेअरी सांगते. या फंडाचा पोर्टफोलिओ मॉडर्न पोर्टथिअरीचे अनुकरण करणारा पोर्टफोलीओ असेल असे म्हणले तर ते वावगे ठरणार नाही. सर्व समभाग निधी व्यवस्थापकांची १ जुलै २०१८ ते ३० जून २०२३ या पाच वर्षाच्या कालावधीतील कामगिरी ‘शार्प रेशो’च्या आधारे तपासली असता पहिल्या चार निधी व्यवस्थापकांत श्रीदत्त भांडवलदार यांचा समावेश आहे. ‘‘आम्ही नेहमीच मूल्यांकनापेक्षा व्यवसायातून निर्माण होणाऱ्या रोकड सुलभ नफ्याला (फ्रीकॅश फ्लो) अग्रक्रम देतो. मूल्यांकन आकर्षक वाटले तरी एखादा अपवाद वगळता आम्ही उत्सर्जनात दृश्यमानता आल्याशिवाय आम्ही सहसा गुंतवणूक करीत नाही “ असे त्यांचे सांगणे असते. आमच्या दृष्टीने जे व्यवसाय ‘रिटर्न ऑन इक्विटी’ आणि ‘रिटर्न ऑन कॅपिटल’ निर्माण करू शकत नाहीत, ते संपत्तीची निर्मिती करू शकत नाहीत.’’ म्हणून या फंडाच्या गुंतवणुकीत २० टक्क्यांपेक्षा कमी ‘रिटर्न ऑन इक्विटी’ असलेल्या मिड आणि स्मॉलकॅप कंपन्यांचा आम्ही समावेश करणार नाही.” चांगले समभाग हे चांगल्या मित्रासारखे असतात,‘चांगले व्यवसाय जे गुंतवणूकदारांसाठी संपत्तीची निर्मिती करू शकतील अशा व्यवसायात आमची गुंतवणूक करायची तयारी असते. आमचे फंड घराणे कायम एखाद्या कंपनीपेक्षा व्यवसायाकडे अधिक लक्ष देते. उद्योग व्यवसाय निश्चित केल्यानंतर आम्ही कंपन्यांकडे वळतो. एखादा व्यवसाय चांगला असेल पण तो व्यवसाय सांभाळणाऱ्यांची नियत चांगली नसेल तर त्या व्यवसायात सोने जरी पेरले तरी माती होते. ज्यांची नियत खराब आहे असे प्रवर्तक आम्ही टाळले आहेत. प्रत्येक व्यवसायासाठी चांगले-वाईट दिवस येतच असतात. चांगले दिवस आले म्हणून आम्ही गुंतवणूक वाढवत नाही किंवा वाईट दिवस आले म्हणून समभाग विकून टाकत नाही.” असे ते नेहमी सांगत असतात. ‘मॅन इज नोन बाय कंपनी ही कीप्स’ अशी इंग्रजी म्हण आहे तसेच ‘द पोर्टफोलिओ मॅनेजर नोन बाय द बिझनेसेस ही ओन्स’ असे त्यांचे सांगणे असते. एखद्या उद्योगाच्या बाबतीत बोलायचे तर कंपन्यांचे मूल्यांकन कमी झाले म्हणून आम्ही गुंतवणूक वाढवत नसतो किंवा मुल्यांकन वाढले म्हणून विकून टाकत नसतो. व्याजदर कमी झाले, म्हणून खेळत्या भांडवलाच्या खर्चात बचत झाली म्हणून आम्ही भांडवली वस्तू उद्योगातील कंपन्या खरेदी केल्या नाहीत. आमच्यासाठी व्यवसायातील रोख नफ्याची टक्केवारी किती हे महत्त्वाचे आहे. कितीही चांगली कंपनी असली केवळ उत्सर्जनात (अर्निंग पर शेअर) दृश्यमानता नसल्याने टाटा स्टील अपवादाने कॅनरा रोबेकोच्या फंडात दिसली.